INFORMATIE OVER HOOFDLUIS
Luizen en neten
Op de hele wereld bestaan er wel vierhonderd verschillende soorten luizen. Slechts drie daarvan leven op mensen, waaronder de kleerluis en de schaamluis. En misschien wel de allerbekendste: de hoofdluis. Hoofdluizen zijn insecten zonder vleugels van ongeveer twee tot vier millimeter groot (ongeveer zo groot als een sesamzaadje en bruin-grijs van kleur) en leven als parasieten op het behaarde hoofd van mensen. Luizen voeden zich met mensenbloed, gemiddeld 5 keer per dag. Zonder zichzelf te voeden met ons bloed kunnen ze maar 8 tot 24 uur overleven. Daarna drogen ze uit en sterven ze. Een hoofdluis is een parasiet dat uitsluitend op mensen leeft. Een hoofdluis kan niet op een dier overleven, je kan dus geen hoofdluis krijgen of geven door contact met dieren. Ze planten zich voort door eitjes (neten) te leggen die met een sterke soort ‘lijm’ stevig vastplakken aan de haren.
Terugkerend probleem
Hoofdluis kan erg hinderlijk zijn en vooral op basisscholen zijn de beestjes soms maar moeilijk uit te roeien. Luizen ademen door kleine luchtgaten op hun lichaam, tracheeën genaamd. Deze kunnen zij sluiten om wel 8 uur lang hun adem in te houden. Hun beten veroorzaken vaak een jeukende hoofdhuid en kunnen zelfs ontstekingen veroorzaken. Hoofdluizen kiezen graag warme en donkere plekken op de hoofdhuid, en dus vind je ze vooral achter de oren, langs de haarlijn, en in de nek. De luizen zijn niet bijzonder gevaarlijk en verspreiden ook geen ziektes, maar zijn wel erg vervelend en besmettelijk!
Zit hoofdluis alleen op vies haar?
Vroeger werd gedacht dat kinderen met luizen vies waren. Gelukkig is dat idee en het taboe rond hoofdluis grotendeels verdwenen, want met persoonlijke hygiëne heeft het niets te maken. Door sommigen wordt zelfs gesuggereerd dat hoofdluizen juist heel schoon haar prefereren. Maar ook dat lijkt niethelemaal juist. De parasiet heeft géén duidelijkevoorkeur voor vieze of schone haren. Dus of je haar nu enorm vettig is of brandschoon, de hoofdluis kan in ieder haar prima vertoeven.
Kan hoofdluis voorkomen worden?
Voorkomen is natuurlijk beter dan genezen. Bestaat er zoiets als dé manier om hoofdluis te voorkomen? Bestaan er wondermiddelen om hoofdluis te voorkomen? Helaas niet. Immuniteit tegen hoofdluis bestaat niet en de werking van preventieve producten is niet wetenschappelijk aangetoond. Regelmatig controleren is eigenlijk de enige manier om hoofdluis en de terugkomst daarvan te voorkomen. Gebruik dus geen dure preventieve middelen, die werken niet.
Ook het advies voor aanvullende maatregelen zoals het wassen van beddengoed, knuffels en kleding etc. is door het RIVM ingetrokken. Er is namelijk geen wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit van deze maatregelen.
Indien hoofdluis is aangetroffen, dient iedereen in het huishouden te worden gecontroleerd op hoofdluis door hun natte haar te kammen met een luizenkam. Regelmatig controleren en direct wassen met een goede luizenshampooblijftde beste maatregel die er is. Na één behandeling met Licener Anti-luizenshampoo kan het kind gelijk weer naar school. Wel is het belangrijk om het te melden op school, sportclub of kinderopvangcentrum. Zij kunnen dan ook controleren en zo voorkomen dat kinderen opnieuw besmet raken. Vooral op school is het belangrijk om alle kinderen uit een groep tegelijk te controleren. Bovendien moet de behandeling van kinderen met hoofdluis op dezelfde dag starten. Dit voorkomt dat de luizen zich toch verspreiden. Daarnaast is het advies om de hele schoolklas twee weken later opnieuw te controleren. Als laatste moeten kinderen zo veel mogelijk direct hoofd-tot-hoofd contact met vriendjes en vriendinnetjes vermijden tijdens het hebben van hoofdluis en vlak na een antihoofdluisbehandeling.
Levenscyclus
De eitjes van de hoofdluis worden neten genoemd. Niet alle neten die zij produceert zijn ook levensvatbaar. Die dode neten blijven halverwege het haar hangen. De neten die wel levensvatbaar zijn bevinden zich altijd dicht op de hoofdhuid. Dat is meestal achter de oren, onder de pony of in de nek, waar het klimaat voor de ontwikkeling van de neet optimaal is: warm en niet te droog. Een neet is mogelijk levensvatbaar wanneer het aan alle onderstaande criteria voldoet.
1. Wanneer de neet op 1 cm of minder verwijderd van de hoofdhuid aan het haar zit.
2. Wanneer de neet stevig vastgeplakt aan het haar zit.
3. Wanneer de neet licht- tot donkerbruin van kleur is.
De hoofdluis ontwikkelt zich in drie fases: neet (eitje), de onvolwassen luis (nimf) en de volwassen luis (imago). De vrouwtjesluis bevestigt de neten aan het haar met behulp van een lijmachtige substantie, minder dan een millimeter boven de hoofdhuid.
Na niet meer dan tien dagen kruipt er uit het eitje een onvolwassen luis die dan noggeen geslacht heeft: een nimf. Nimfen liggen meestalplatop de hoofdhuid. Bij een kambehandeling worden nimfen daarom vaak gemist doordat zij door de tanden van de netenkam glippen. Dit probleem bestaat gelukkig niet bij een behandeling met een goede luizenshampoo. Hierbij worden ook alle nimfen gedood.
Wanneer een eitje (de neet) van de luis uitkomt, duurt het ongeveer zeven tot tien dagen tot het een volwassen hoofdluis is geworden. De totale ontwikkeling van neet tot volwassen luis duurt ongeveer 3 weken. Dan begint de voortplanting. Gedurende haar hele luizenleven kan het vrouwtje zo’n 80 tot 100 eitjes leggen. Hoofdluis verspreidt zich dus gemakklijk en snel.
Hoe verspreidt de hoofdluis zich?
De hoofdluis verspreidt zich uitsluitend door haar-op-haar contact. De beestjes kunnen niet springen, vliegen of zwemmen. Slechts héél snel klimmen. De rol van overdracht via kammen, mutsen, jassen, petten, sjaals, koptelefoons, knuffels en beddengoed is nooit wetenschappelijk aangetoond [Heukelbach et al., 2010; Speare et al. 2002; Speare et al. 2003]. De overleving van de hoofdluis is afhankelijk van omgevingstemperatuur en luchtvochtigheid. Onder normale omstandigheden blijft een volwassen luis op een hoofd gemiddeld 20 dagen leven. Gescheiden van het menselijk lichaam, dus zonder bloed, kan een volwassen luis bij kamertemperatuur (20°C) maximaal 2 dagen overleven. Echter hoofdluizen die je op spullen aantreft, zijn meestal dood, ziek, oud of aangetast en spelen een verwaarloosbare rol in de besmettelijkheid [Maunder, 1983]. Zolang er levende luizen of nog niet uitgekomen neten op het hoofd aanwezig zijn, blijft iemand potentieel besmettelijk.
Controle
Het haar kan je het best regelmatig controleren op hoofdluis, het liefst wekelijks.
Als ik luizen heb ontdekt, wat dan? Neem de volgende stappen:
1. Controleer alle gezinsleden.
2. Behandel gezinsleden die hoofdluis hebben zo snel mogelijk met Licener Anti-luisshampoo, zie hier hoe!
3. Vertel mensen in de directe omgeving dat uw kind hoofdluis heeft. Denk aan school, kinderopvang, (sport)clubs, opa’s oma’s, de oppassen en ouders van vrienden.
Omdat hoofdluis besmettelijk is, adviseren we om de behandeling met Licener anti-luisshampoo zo snel mogelijk na detectie in te zetten. Als er vervolgens eventueel nogneten gedetecteerd worden, hoeft het overigens niet te betekenen dat de persoon nog besmet is: zelfs na behandeling met Licener kan er soms een dode neet vast blijven zitten in het haar. De lijm waarmee neten worden vastgemaakt aan het haar, is zeer hardnekking en lost niet op door gebruik van Licener. Een dode neet kan dus achterblijven in het haar, maar vormtdangeen risico wat betreft besmettelijkheid. Let wel op: andere luizenshampoos dienen meestal wél herhaald te worden; dit vind je terug in de bijsluiters. Neten groeien met het haar mee (ongeveer 1 cm per maand), dus hoe verder de neet van de hoofdhuid af is laat zien wanneer de leg heeft plaatsgevonden.Neten die enkele centimeters van de hoofdhuid af liggen, zijn lege of dode neten.